Νομικό πλαίσιο

Η κωδικοποίηση και η αναμόρφωση του δικαίου αποτελούν πρακτικές καλής νομοθέτησης που συντείνουν στην πραγμάτωση της αρχής της ασφάλειας του δικαίου, ως ειδικότερης έκφρασης της αρχής του κράτους δικαίου, καθώς και στην απλούστευση της καθημερινότητας των πολιτών και των επιχειρήσεων. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας έχει ως αναφορά το άρθρο 76 παρ. 6 και 7 του Συντάγματος. Στα έργα κωδικοποίησης και αναμόρφωσης του δικαίου θεμελιώδη θεσμικό ρόλο έχει η Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης (K.E.K).

Η Κ.Ε.Κ. δημιουργήθηκε το 2003, ως επιτροπή υπαγόμενη στη Γενική Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ν. 3133/2003 (Α΄ 85), ο οποίος αποτέλεσε τον ιδρυτικό της νόμο, σκοπός της Κ.Ε.Κ. ήταν η συστηματοποίηση και γενίκευση του έργου της κωδικοποίησης της νομοθεσίας σε δύο στάδια: στο στάδιο της πρότασης των κωδίκων τυπικών νόμων και των κωδίκων κανονιστικών πράξεων που έπρεπε να καθοριστούν με νόμο και στο στάδιο της ευθύνης κατάρτισης των κωδίκων αυτών. Έτσι, η Κ.Ε.Κ. αναδείχθηκε ήδη από τότε σε κεντρικό, συντονιστικό και εποπτικό όργανο της κωδικοποίησης, ενώ παράλληλα ασκούσε και αρμοδιότητες επιτροπής κωδικοποίησης. Την οργάνωση και λειτουργία της Κ.Ε.Κ. ρύθμισαν στη συνέχεια μεταγενέστεροι νόμοι και ιδίως οι ν. 3226/2004 (Α΄ 24), 3448/2006 (Α΄57), 4048/2012 (Α΄ 34) και 4606/2019 (Α΄ 57).

Οι παραπάνω προσπάθειες εμπλουτίστηκαν και συστηματοποιήθηκαν συνολικά με τον ν. 4622/2019 (άρθρα 65 έως 67), βάσει του οποίου η κωδικοποίηση και η αναμόρφωση του δικαίου, ως μείζονα ζητήματα, αναδείχθηκαν και εντάχθηκαν στην αρμοδιότητα της Προεδρίας της Κυβέρνησης και ειδικότερα στην Κ.Ε.Κ., η οποία εντάσσεται οργανωτικά στη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων.

Αρμοδιότητες

Η Κ.Ε.Κ. είναι αρμόδια για την κατάρτιση κωδίκων, καθώς και για την κωδικοποίηση της νομοθεσίας, διαθέτοντας γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας για την κωδικοποίηση και την αναμόρφωση της νομοθεσίας. Η διαδικασία κωδικοποίησης εκκινεί κατά κανόνα με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, η οποία εκδίδεται: α) ύστερα από σχετικές εισηγήσεις των οικείων υπουργείων ή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, β) ύστερα από εισήγηση της Κ.Ε.Κ., σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 67 του ν. 4622/2019.

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της η Κ.Ε.Κ. μπορεί, για την υποβοήθηση του έργου της: (α) να συνεργάζεται με τη Βουλή, τον νομικό κόσμο, επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς και άλλους εμπειρογνώμονες, να καλεί μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, Γενικούς Διευθυντές και Διευθυντές Υπουργείων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες, (β) να θέτει σε δημόσια διαβούλευση, μέσω του διαδικτύου, προτάσεις και ερωτήματα σχετικά με την κωδικοποίηση και την αναμόρφωση πεδίων του δικαίου, (γ) να ζητεί κάθε πληροφορία ή στοιχείο από τις υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα οι οποίες έχουν την υποχρέωση να τα παρέχουν.

Η Κ.Ε.Κ. συντάσσει εγχειρίδιο που περιέχει τη μεθοδολογία κωδικοποίησης και τους νομοτεχνικούς κανόνες για τη σύνταξη των κωδίκων και την αναμόρφωση της νομοθεσίας. Οι κανόνες του εγχειριδίου αναφέρονται, ιδίως, στη διαίρεση και στην ταξινόμηση της ύλης, στον τρόπο αρίθμησης των άρθρων, των παραγράφων και των εδαφίων, στον τρόπο παραπομπής στις διατάξεις που κωδικοποιούνται και στον τρόπο αναγραφής τίτλων στα άρθρα και στα επί μέρους κεφάλαια των κωδίκων, καθώς και στη γλωσσική διατύπωσή τους. Η Κ.Ε.Κ. συντάσσει το ετήσιο πρόγραμμα κωδικοποίησης, το οποίο παραδίδει στον Γενικό Γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, προκειμένου να ενταχθεί στο Ενοποιημένο Προσχέδιο Κυβερνητικού Έργου, το οποίο εγκρίνεται στην τακτική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου.

Μέσα στο πρώτο τρίμηνο κάθε ημερολογιακού έτους, η Κ.Ε.Κ. συντάσσει και υποβάλει προς τον Γενικό Γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων έκθεση, η οποία περιλαμβάνει αποτίμηση της προόδου των δράσεων κωδικοποίησης που έχουν αναληφθεί από την Κ.Ε.Κ., καθώς και περαιτέρω προτάσεις κωδικοποίησης και αναμόρφωσης της υφιστάμενης νομοθεσίας και βελτίωσης της λειτουργίας των δομών της καλής νομοθέτησης. Η έκθεση αυτή αναρτάται στο διαδίκτυο σύμφωνα με τον ν. 3861/2010 και διαβιβάζεται, με ευθύνη του Γενικού Γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων στον Πρωθυπουργό και τα μέλη της Κυβέρνησης, καθώς και στον Πρόεδρο της Βουλής.

Σύνθεση

Σύμφωνα με την υπό στοιχεία Υ 21/4.5.2020 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ορισμός Προέδρου, Αντιπροέδρου και μελών της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης» (YOΔΔ 340), την υπό στοιχεία Υ11/8.6.2022 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ορισμός μέλους της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης» (Υ.Ο.Δ.Δ. 478) και την υπό στοιχεία Υ 19/6.11.2023 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ορισμός Αντιπροέδρου και μέλους της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης» (YOΔΔ 1201), η σύνθεση της Κ.Ε.Κ. έχει ως εξής: